Augustus
Het is volop zomer in de velden rond het Château d’Etampes, een kasteel van de hertog van Berry dat tegenwoordig nog gedeeltelijk overeind staat. Er wordt gemaaid en op een ander veld worden de laatste schoven hoog op een wagen getast. Hoewel het de drukste maand van het jaar is, hoeft niet iedereen te werken op deze hete middag. Een gemengd gezelschap geniet van een duik in de rivier de Juine. Ook hier ontdekken we weer een kleine primeur in de westerse schilderkunst: de vroegste poging om de breking van het licht in het water realistisch weer te geven.
Op de voorgrond zien we een adellijk gezelschap op valkenjacht. Een valkenier te voet begeleidt twee dames en drie heren, die hem volgen op telgangers. De jacht op klein wild en gevogelte met behulp van getrainde valken of andere roofvogels was in de Middeleeuwen bijzonder populair, zowel bij mannen als bij vrouwen. De bakermat van het zogenaamde vluchtbedrijf ligt in China of Centraal–Azië. In de Oudheid was de valkerij al doorgedrongen in de landen rond de Middellandse Zee. Ten tijde van Karel de Grote verspreidde de sport zich over de rest van Europa. De palts (paleis) van keizer Karel in Nijmegen kreeg de naam ‘Valkhof ’. In de tijd van de gebroeders Van Lymborch waren valkeniers (vangers en trainers) uit de Lage Landen door heel Europa beroemd. Twee Brabantse plaatsen, Arendonk en later Valkenswaard, beide gelegen op de trekroute van de slechtvalk, ontwikkelden zich tot de belangrijkste valkerijcentra van Europa.
Het trainen van valken is bewerkelijk en ingewikkeld. Controle over de voeding (honger) is hierbij het belangrijkste instrument. Met veel geduld en inzicht zijn bijna alle stoot– of roofvogels af te richten. Eenmaal afgericht jagen ze op het moment dat hun begeleider dat wil zonder te ontsnappen of hun prooi te verslinden. Maar het is niet mogelijk ze aan te leren de buit terug te brengen bij de baas, zoals een goede jachthond doet.
Op deze afbeelding is een nieuwigheid te zien: het dameszadel. Door dit zadel konden vrouwen schrijlings paardrijden, met de knieën tegen elkaar. Eeuwenlang reden vrouwen paard net zoals mannen, in opgesplitste rokken of in rijbroek. Vlak voor 1400 werd in Engeland het eerste dameszadel geïntroduceerd, een dwarszadel op het paard met een houten plankje als voetensteun. Het speciale dameszadel werd dankzij de modegrillen van die tijd snel populair in de rest van Europa.
Door: Clemens Verhoeven